بیماری کوپروفاژی | مدفوع خواری سگ | شناخت و راه های درمان و پیشگیری

طبق تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۲ انجام شد ۲۴% سگ ها اقدام به مدفوع خواری می‌کنند و از هر ۶ سگ یکی از آنها به صورت سریالی این کار را ادامه می‌دهد. مدفوع خواری در سگ‌ها علاوه بر خوردن مدفوع خودشان، اقدام به خوردن مدفوع سگ‌های دیگر و یا حتی دیگر حیوانات ( گربه، اسب، اردک،..) نیز می‌کنند. کوپروفاژی ( Coprophagia ) نام علمی که بر روی این اختلال گذاشته شده است. معمولا مدفوع خواری برای سگ‌ها بی ضرر است اما می‌تواند سبب انتقال بیماری‌های عفونی، ویروسی یا انگلی شود که در نتیجه موجب بیماری خطرناک در آنها شود. علل متعدد رفتاری و یا فیزیکی من جمله سوتغذیه و یا مشکلات گوارشی برای این اختلال وجود دارد. مدفوع خواری بیشتر در توله سگ‌ها مشاهده می‌شود اما گاهی سگ‌های مادر برای پاکیزه نگه داشتن لانه خود تا حدود سه هفته نیز اقدام به بلعیدن مدفوع توله‌های خود می‌کنند.

آیا همه نژادهای سگ اقدام به مدفوع خواری می‌کنند؟

اگر سگ شما اقدام به مدفوع خواری می‌کند او تنها سگی نیست که دچار چنین اختلالی است. در حدود نیمی از سگها در بازه ایی از عمرشان مدفوع خواری می‌کنند. کوپروفاژی در میان سگ‌های اهلی بیشتر از همتایان وحشی‌شان دیده می‌شود. همچنین سگ‌های خیابانی که عادت به دزدیدن و جمع آوری غذا دارند برای اطمینان از دریافت غذای کافی دست یه این عمل می‌زنند. از جمله نژادهای سگ که مدفوع خواری در آنها بیشتر است می‌توان به سگ های با نژاده بوستون تریر، بول تریر، جک راسل تریر، ویپت، کیرن تریر، ولف هاند ایرلندی، فاروهاند، رت تریر، شلتی (شتلند شیپداگ)، اسکاتیش دیرهوند اشاره نمود.^۲دقت نمایید بروز این مسئله در خانواده‌هایی که بیش از یک سگ دارند شایع‌تر است و نیاز به مراقبت و نظارت بیشتری می‌باشد.

علل مدفوع خواری در سگ چیست؟

بسیاری مدفوع خواری سگ را مشکلی رفتاری قلمداد می‌کنند، در حالی که در واقع مشکلات متعدد پزشکی همانند بیماری‌های گوارشی، کبد و یا مغز می‌توانند سبب بروز عمل مدفوع خواری در سگ‌ها شود. بنابراین پیش از آنکه صرفا برای درمان رفتاری سگ اقدام بشود بهتر است علل پزشکی و فیزیکی این موضوع بررسی شود.

علل بالینی و پزشکی مدفوع خواری

طبق نظر بیمارستان دامپزشکی VCA آمریکا^۱ علل مختلف پزشکی همچون کاهش جذب مواد مغذی، مشکلات دستگاه گوارش و افزایش میزان جذب مدفوع می‌تواند منجر به کوپروفاژی (مدفوع خواری سگ) گردد. برای بررسی این عوامل در کنار معاینه دقیق توله‌سگ‍ها باید رژیم غذایی و میزان دفعات موفوع و قوام آن نیز ارزیابی شوند. آزمایش مدفوع یکی از راه های تشخیص و ارزیابی تغذیه و کیفیت مدفوع سگ می‌باشد. تغذیه نامناسب و به میزان کم، کمبود آنزیم‌های گوارشی یا وجود انگل گوارشی می‌تواند سبب سوتغذیه در توله سگ‌ها شده و به دلیل نرسیدن میزان کافی ویتامین و مواد معدنی ضروری اشتها و ولع سگ به غذا بیشتر شده و آغاز به خوردن مدفوع خود می‌کند. اگر مدفوع توله سگ حاوی مقادیر زیادی مواد غذایی هضم نشده باشد باعث جذب توله سگ برای مدفوع خواری می‌گردد. همچنین ابتلا به بیماری‌هایی همچون دیابت، مشکلات کلیوی و کبدی، نارسائی اگزوکرین لوزالمعده (EPI) و مصرف داروهایی همچون داروهای کنترل تشنج و استروئیدها که سبب تغییر و افزایش اشتها در برخی سگ‌ها می‌شوند می‌توانند سبب بروز معضل مدفوع خواری در سگ‌ها شوند.

علل رفتاری و روانی مدفوع خواری

گاهی اوقات سگ‌ها برای جلب توجه صاحب خود دست به مدفوع خواری می‌زنند. به گفته وب مد (WEBMED) ³ سگ‌ها از واکنش شدید شما نسبت به این عمل خود آگاه هستند و همانند رفتارهای منفی دیگری همچون گاز گرفتن، پریدن و یا دزدیدن با انجام این عمل توجه بیشتری را نسبت خود جلب می‌کنند.

اضطراب و مشکلات عصبی یکی دیگر از علل روانی مدفوع خواری است. برای مثال اگر سگ شما به دلیل دستشویی کردن در منزل تنبیه شده باشد یا در قفس نگهداری شود برای کاهش سطح اضطراب خود دست به مدفوع خواری می‌زند. همچنین سگ‌هایی که تنها هستند و یا محیط زندگی‌شان کسل کننده است نیز مدفوع خواری می‌کنند. از دیگر دلایل خوردن مدفوع توسط سگ‌ها می‌توان به موارد زیر نیز اشاره نمود:

سگ‌هایی که اشتهای زیادی دارند اقدام به خوردن مدفوع می‌کنند تا احساس سیری کنند.

سگ‌ها گاهی ممکن است به دلیل بو و مزه مدفوع که برای آنها خوشایند است علاقه به خوردن مدفوع خود و یا گربه‌ها داشته باشند.

سگ‌هایی که با سگ‌های ضعیف و پیر که کنترلی بر دفع مدفوع خود ندارند زندگی می‌کنند احتمال دارد به صورت غریزی شروع به خوردن مدفوع سگ ضعیف‌تر کنند.

سگ‌هایی که مدفوع خواری سگ‌های دیگر را مشاهده کرده باشند ممکن است این عمل را تقلید نمایند.

سگ‌هایی که محل غذا خوردن و دفع‌شان نزدیک هم است ممکن است نتوانند تفاوت بوها را متوجه شوند و میان آنها تمایز قایل شوند و شروع به مدفوع خواری کنند.

راه‌های مقابله با مدفوع خواری سگ‌ها

اختلال مدفوع خواری با جلوگیری از دسترسی سگ به مدفوع قابل کنترل می‌باشد. برای این منظور محل زندگی سگ باید به صورت مرتب و کامل از مدفوع پاک گردد و در بیرون از خانه نظارت کافی و مستمر بر سگ وجود داشته باشد. برای این منظور با ثبت زمان اجابت مزاج سگتان و دانستن زمان آن می‌توانید او را در بیرون از خانه همراهی نموده صبر کنید تا سگتان مدفوع کرده، سپس با دستور مشخصی سگتان را صدا زده و با استفاده از تشویقی به او دستور نشستن بدهید و مدفوع را برداشته و دور بیندازید. این کار در بلند مدت می‌تواند عادت دایمی برای دور شدن سگ از مدفوعش شود. نظارت کافی و توجه به نشان‌های اولیه ایی همچون بو کردن و بررسی نمودن مدفوع توسط سگ کمک میکند تا شما در ابتدا و پیش از شکل گرفتن عادت با استفاده از فرمان‌های محکم و مشخص ( همانند بیا، نه، دست نزن، نخور، ولش کن) و کشیدن بند قلاده سگتان را از این کار برحذر دارید. اگر سگ شما کنار سگ‌های دیگر یا گربه زندگی‌ می‌کند بهتر است دقت نمایید تا سگ شما به مدفوع آنها دسترسی نداشته باشد.

از دیگر راه‌های آسان استفاده از قرص‌های ضد مدفوع خواری و ویتامین‌ها (خصوصا ویتامین‌های گروه ب) است.

اما اگر مدفوع خواری سگ شما علل پزشکی دارد می‌توانید از راهکارهای پیشنهادی بیمارستان دامپزشکی VCA آمریکا برای حل نمودن این مشکل استفاده نمایید:

تغییر رژیم غذایی سگ و استفاده نمودن از منابع پروتئینی متفاوت و قابل هضم

استفاده از ترکیبات غذایی حجیم تر و پرفیبرتر برای سگ‌های دارای رژیم غذایی کم کالری

استفاده از مکمل‌های آنزیمی برای بهبود هضم و جذب مواد مغذی؛ آنزیم‌های گوارشی به شکل نرم کننده و افزودنی به گوشت به هضم پروتئین کمک کرده و طعم مدفوع را ناخوشایند می‌کنند.

استفاده از مواد نرم کننده مدفوع و مسهل با میزان مشخص شده؛ چرا که سگ‌ها بیشتر به خوردن مدفوع‌های دارای قوام و سفت علاقمند می‌باشند.

راه‌کارهای خانگی برای مقابله با مدفوع‌خواری در سگ‌ها

اضافه کردن مواد خوراکی همچون کدو تنبل، اسفناج، پاپایا، ماست، پنیر، بابونه، جعفری، نعناع تنفسی به غذای سگ برای تغییر مزه مدفوع یکی از راهکارهای از بین بردن عادت مدفوع خواری در سگ‌ها می‌باشد.

آناناس نیز از جمله مواد غذایی است که با داشتن بروملین( آنزیم موجود در نرم کننده گوشت) می‌توتاند مانع مدفوع خواری در سگ‌ها شود.

از دیگر راهکارهای خانگی برای کاهش عادت مدفوع خواری پوشاندن مدفوع سگ با سس تند یا آبلیموست.

جمع بندی

مدفوع خواری در سگ‌ها اختلالی شایع و طبیعی است که بیشتر در توله سگ‌ها، سگ‌های ماده باردار و شیرده رخ می‌دهد. علل رفتاری و پزشکی متعددی برای این اختلال وجود دارد. توجه کافی به سلامت، تغذیه سگ و داشتن رژیم غذایی متعادل و کامل در کنار دفعات مناسب تغذیه ایی و تربیت او می‌تواند به کنترل این رفتار کمک کند.

منابع: